عبدالباري عطوان سردبير روزنامه اينترنتي راي اليوم نوشت: سوريه مانند شکاري بود که بيش از شصت کشور قصد صيد آن را داشتند، اما سرانجام توانست از دام عربستان و قطر بگريزد. سردبير روزنامه اينترنتي راي اليوم با اشاره به اعترافات اخير نخست وزير سابق قطر وفاش شدن اسرار توطئه آمريکا و برخي کشور‌هاي عربي عليه سوريه نوشت: مصاحبه‌هاي شيخ حمد بن جاسم آل ثاني نخست وزير و وزير خارجه سابق قطر قابل توجه است و توجه بينندگان و خوانندگان زيادي را چه از بين شهروندان عادي يا مسئولان بلندپايه به خود جلب کرده است زيرا اين فرد ساده، بي تکلف و با جسارت سخن مي‌گويد و برخلاف عادت مسئولان عرب، هربار از اطلاعات و واقعيت‌هاي متعددي پرده برمي دارد.
وي (بن جاسم) در مصاحبه اخير خود که اختصاصيِ تلويزيون رسمي قطر بود -و نه شبکه الجزيره که او يکي از موسسان آن بوده و از اين بابت پشيمان است-، به موضوعات متعددي در تشريح مواضع کشورش پرداخت که از جمله مهمترين آن‌ها موضوع سوريه بود. او در اين موضع گيري تلاش کرد قطر را از برخي جوانب اختلاف با عربستان -برادر بزرگتر- تبرئه کند و اين کشور را به خاطر ضديت با موضع قطر آن هم بعد از هماهنگي و ائتلاف بين دو طرف سرزنش کند، اما اين سرزنش‌ها گوش شنوايي پيدا نکرد وهمچنان که شاهد هستيم اين روز‌ها تحولات مستمر سوريه، به نفع هيچ يک از دو طرف بويژه دوحه نيست.
شيخ حمد بن جاسم فاش کرد که با ملک عبدالله بن عبدالعزيز پادشاه سعودي ديدار و طرح قطر براي هماهنگي با نيرو‌هاي آمريکا و ترکيه به منظور دخالت در سوريه را در اوايل بحران به وي ابلاغ کرده است. ملک عبدالله ضمن استقبال از اين طرح به او چراغ سبز نشان داد و گفت: «ما با شما هستيم. اين کار را بکنيد و ما هم با شما هماهنگ مي‌شويم، اما شما اين موضوع را به عهده بگيريد». بن جاسم افزود: بعد بر سر شکار با هم به رقابت پرداختيم و از چنگ ما بيرون شد.
مهمتر از آن، اين که شيخ بن جاسم اعتراف کرد که همه در بحران سوريه حتي در حمايت از جبهه النصره دخالت داشتند آن هم با هماهنگي کامل با نيرو‌هاي آمريکايي -آژانس اطلاعات مرکزي (سيا) – که بر توزيع همه چيز از جمله پول و سلاح نظارت داشت و وقتي که النصره از مقبوليت افتاد و در ليست تروريسم قرار گرفت حمايت از آن هم متوقف شد.
ما از پاسخ مقامات سعودي به اين اطلاعات، اطلاعي نداريم همان طور که نمي‌دانيم آيا اين اطلاعات و ساير مسائل مطرح شده در مصاحبه از شدت اختلاف عربستان با قطر کاسته و دو کشور را به هم نزديک کرده است يا خير. اما چيزي که مي‌دانيم اين است که اين افشاگري براي دولت سوريه و طرفدارانش که در سال‌هاي گذشته از آن حمايت کرده اند بسيار خوشايند بوده است زيرا اين مسئله اثبات کننده ديدگاه آن‌ها از ابتداي بحران مبني بر اين بود که توطئه‌اي خارجي به رهبري آمريکا براي تغيير نظام دمشق با هدف تجزيه و تقسيم سوريه وجود داشته است.
سوريه واقعا شکاري بود که شکارچياني از بيش از شصت کشور بر سر پوست آن با هم رقابت مي‌کردند؛ همان‌ها که تحت عنوان گروه «دوستان سوريه» به رهبري آمريکا به هم ملحق شدند و نقش عربستان و قطر در حمايت مالي و تسليحاتي خلاصه مي‌شد. اما ساير کشور‌هاي عربي تنها نقش تحليل گر يا شاهد دروغگو را داشتند.
رقابت شکارچيان با يکديگر، عامل فرار شکار از دام عربستان و قطر نبود و اگر بود علتي حاشيه‌اي به شمار مي‌آمد. البته برادران سوري بايد ما را به خاطر تکرار استفاده از وصف ناخوشايند «شکار» ببخشند، چون به قول معروف کسي که از کفر بگويد خودش کافر نيست. عوامل اصلي اين اتفاق، مقاومت نظام و عدم فروپاشي نهاد‌هاي آن بود که بارزترين آن‌ها دو نهاد نظامي و امنيتي بودند و نيز وجود پايگاه مردمي که زياد يا کم، گرد اين دو نهاد و رهبرشان در دمشق حتي در سخت‌ترين لحظه‌ها حلقه زدند و مقاومت کردند آن هم در شرايطي که رسانه‌هاي وابسته به امپراطوري‌ها و موسسات عظيم با بودجه‌هاي ميلياردي بر طبل جنگ کوبيدند و رسانه‌هاي سوري در غيبت کامل به سر مي‌بردند، هرچند انتقاد‌هاي زيادي به اين رسانه و حرفه‌اي بودنش وارد است. {توضيح نويسنده: رسانه‌هاي سوري با تصميم اتحاديه عرب و وزراي اطلاع رساني کشور‌هاي عضو آن، از ماهواره‌هاي عربي بويژه عرب ست حذف شدند}.
شيخ حمد بن جاسم خيلي‌ها را هفت سال به عقب برد مخصوصا وقتي به دمشق رفت و پيشنهاد پرداخت پانزده ميليارد دلار را به عنوان نخستين قسط مطرح کرد به شرطي که سوريه از ايران دور شود و به اصطلاح به «محور اعتدال» عربي بپيوندد. از قضا عربستان، قطر را از کرسي فرماندهي پرونده سوريه پايين کشيد. شيخ بن جاسم در مصاحبه‌اي ديگر با روزنامه فايننشال تايمز که مورد تشويق‌هاي بيشتري قرار گرفت ضمن ابراز ناخرسندي از اين اقدام عربستان گفت که نتيجه آن نزديکي قطر به روسيه و به صورت غيرمستقيم به سوريه بود که در پي آن قطر به باقي ماندن بشار اسد در حکومت راضي شد و به دنبال راه حل مسالمت آميز براي بحران بود. قطر با محاصره کشور‌هاي عربي نيز رو به رو است که از بارزترين علل آن نزديکي اين کشور و پيوند‌هاي عميقش با ايران است.
خيلي‌ها در مورد سوريه اشتباه کردند و خيلي‌ها نيز براي ارتکاب اشتباهات بزرگ تري در منطقه از طريق ائتلاف با آمريکا و اسرائيل عليه محور مقاومت آماده مي‌شوند. اين تعداد اگر از اشتباه نخست خود در مورد سوريه و ليبي و مخصوصا عراق با کمترين خسارت ولو به صورت موقت نجات يافتند گمان نمي‌بريم که بار دوم هم به همين شکل نجات يابند.
وضع سوريه اين روز‌ها به سرعت رو به بهبود مي‌رود و هيئت‌هاي ديپلماتيک و نيز تاجراني که به دنبال فرصت سرمايه گذاري با توجه به نزديک شدن زمان بازسازي اين کشور هستند به سمت سوريه سرازير شده اند. کافي است اشاره کنيم سعد الحريري نخست وزير لبنان و عامل عربستان در اين کشور که از بارزترين مخالفان بشار اسد بود و از هيچ توهين و بدگويي عليه او دريغ نکرده بود امروز (ديروز) بخشنامه‌اي براي منصوب کردن سفير جديد لبنان در دمشق امضا کرد و يک هيئت پارلماني اردني هم بعد از هيئت تونسي براي سفر به پايتخت سوريه آماده مي‌شوند.
رابطه ائتلافي و راهبردي ميان قطر و ايران و ميان قطر و ترکيه – البته دومي با شدت کمتر- در کنار ساير عوامل از دلايل تنش در روابط ميان عربستان و محور آن با قطر است. قطر دو گزينه پيش رو دارد. يا اين رابطه را به طور کلي قطع کند و به جرگه عربستان بپيوندد، البته در اين صورت بايد در صندلي‌هاي عقبي بنشيند. يا اين که به بحران و تنش ادامه بدهد. توضيحات و انعطاف در موضع شيخ بن جاسم، بر همسايه سعودي اش تاثير چنداني نخواهد داشت و سخت بتوان قلب سنگي او را نرم کرد زيرا بن جاسم از گذشته صحبت مي‌کند و به مقتضيات آينده، اعم از مثبت و منفي، اشاره‌اي ندارد. حاکم امروز عربستان با حاکم اين کشور در پنج سال گذشته متفاوت است و بن جاسم که به هوش او معترفيم بايد اين حقيقت را به خوبي درک کند.
بدون دیدگاه